Hoe het begon
Ymke Kelders, projectleider SIVIL en Henry Mostert, expert Leren en veranderen van Vilans vertellen over het ontstaan van het SIVIL project. “Noëlle Sant projectleider van SIVIL vanuit Vilans is vandaag helaas ziek.” Het gonst even van medeleven. 

Henry beschrijft beknopt hoe stroperig het was om een thema als seksualiteit in de langdurige zorg op de agenda te krijgen. Er was sprake van een manifest, veel geleur en desinteresse. Pas rond 2015 kwam er schot in de zaak na een motie van D66. Met de expertise van Rutgers en Vilans en met financiering van ZonMw kwam het project uiteindelijk van de grond. Een prachtig complementair huwelijk. “Wij deden niet aan seks, jullie deden niet aan ouderen,” merkt Henry lachend op.

Kennis, tools en train-de-trainer
Hoe zag dat huwelijk er in de praktijk uit? Ymke: “In de eerste fase van het project hebben we de behoeften opgehaald. Wat hebben zorgopleidingen en zorgorganisaties nodig? We ontdekten dat er behoefte is aan kennis, maar ook aan vaardigheden. Hoe voer je als professional gesprekken over intimiteit en seksualiteit? We ontwikkelden tools voor professionals, opleidingen, cliëntenraden en beleidsmedewerkers. In fase twee hebben we met dertig zorgorganisaties een train-de-trainer programma ontwikkeld. We hebben ingespeeld op specifieke noden en mensen bereikt die ambassadeur van dit onderwerp zijn geworden binnen hun eigen organisatie.”
 

Ambassadeurs
Jennie Bosch, leerling-verzorgende maatschappelijke zorg bij Atlant en Ell Pronk, ambulant verpleegkundige bij Zorggroep Noordwest-Veluwe zijn twee van deze ambassadeurs. “Waarom is seksualiteit een moeilijk onderwerp in de ouderenzorg?” vraagt moderator Naomi Antonius. Ell: “Daar zijn meerdere redenen voor. De jonge leeftijd van zorgprofessionals speelt soms een rol. Zij denken nog volop na over hun eigen seksualiteit en hebben daar nog geen standpunt over ingenomen. Ook vinden ze het moeilijk zich voor te stellen dat er na je zestigste nog sprake is van intimiteit en seksualiteit. Op onze locatie in de Veluwe maakt de geloofsovertuiging het onderwerp soms nog taboe. En tot slot voelen ouderen zich niet altijd veilig genoeg in een zorginstelling om seksualiteit ter sprake te brengen.” Jennie voegt toe: “Ik merk dat teamleden het onderling soms ook lastig vinden. Aanraking in een zorginstelling is vooral functioneel.”

Ik hoop dat we na deze dag het onderwerp niet loslaten. We moeten verder met dit thema.

Jennie en Ell hebben al veel kunnen doen in hun organisaties. Ell was al langer bezig met dit thema in de werkgroep Intimiteit en seksualiteit. De SIVIL-tools kwamen van pas, net als de zelfscan voor de organisatie. Jennie is intussen ook lid van een werkgroep en haar instelling heeft het onderwerp seksualiteit opgenomen in de informatiegids voor nieuwe bewoners en hun familieleden. Op negen afdelingen worden de SIVIL-toolboxen gebruikt.

We moeten door
Wat verwacht Ymke van het symposium en wanneer is deze voor haar geslaagd? Toen deze vraag werd gesteld in Mentimeter kwam het woord inspiratie vaak terug en dat is een van de dingen die Ymke ook wil bieden: “Inspiratie en kennisdeling. Er zijn veel mensen in de zaal die al bezig zijn met dit onderwerp en mensen die er iets mee wíllen gaan doen. Zij kunnen uitwisselen. Ik hoop dat we na deze dag het onderwerp niet loslaten. We moeten verder met dit thema. En daar wil ik dan graag op proosten.”